27.04.2023–4.05.2023
Galeria Autorska, ul. Chocimska 5, Bydgoszcz
Wystawa obrazów Jana Kaji pt „Bezmiar”
Poza horyzont
W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych Jan Kaja malował obrazy, które z uwagi na ich stylistyczną jednorodność i szczególny poetycki klimat układają się w spójną całość. Te wczesne prace, obrazy jeszcze nastolatka, wydają się szczęśliwie wolne od realiów czasu, w którym powstawały i jeśli stanowią ich kontestację to właśnie jako manifestacja czystej, młodzieńczej wyobraźni, wyobraźni nieskrępowanej doktryną, nakazem, odczuciem politycznej opresji; ich źródłem jest swobodna imaginacja, marzenie, intuicja, nastrój, sen. Postacie statyczne, o uproszczonych, linearnie zarysowanych sylwetkach, o charakterystycznie wydłużonych twarzach, powściągliwej mimice i magnetycznym spojrzeniu dużych oczu, są mieszkańcami onirycznej, baśniowej krainy, zrodzonej w wyobraźni młodego twórcy, a jednocześnie świadectwem malarskiego „oczytania” autora, który prowadzi tu swobodny dialog z tradycją sztuki romantycznej i z dwudziestowiecznym surrealizmem, gra kulturowymi skojarzeniami i odwołaniami, tworząc przy tym cykl pełen duchowej siły i wiary w moc artystycznej kreacji.
Wartością tych wczesnych prac jest też i to, że pozwalają one rozpoznać predylekcje Janka, które z czasem zostaną przetworzone w skrystalizowaną malarską poetykę, a zatem: akcentowanie plastycznej i emocjonalnej wartości koloru, obecność charakterystycznej, przyciszonej, ale niezwykle wymownej ekspresywności, analityczna dociekliwość towarzysząca przedstawianiu detali anatomicznych, przede wszystkim zaś prezentacja człowieka jako istoty integralnej, duchowej i cielesnej, skupiającej w sobie nieograniczony zespół doznań, balansującej pomiędzy doświadczeniem zmysłów i intuicji, rozumu i uczuć i nieustannie wykraczającej poza horyzont ziemskiej egzystencji.
Piotr Siemaszko
Jan Kaja
Urodzony w 1957 r. w Bydgoszczy, malarz, fotograf, wydawca. Od 1979 r. wspólnie z Jackiem Solińskim prowadzi Galerię Autorską. Na początku lat 80. XX w. realizował projekty konceptualne (plakaty – odezwy. Jest autorem kilkudziesięciu wystaw indywidualnych. Uczestniczył w wielu wystawach zbiorowych. Dokumentacja działalności Galerii Autorskiej i dokonania jej twórców eksponowane były w różnych ośrodkach w kraju: Bydgoszcz, Gdańsk, Sopot, Toruń, Warszawa, Łódź, Kraków, Lublin, zagranicą: Paryż, Rzym, Pradze, Tokio i Edynburgu. Autor cykli malarskich m.in.: „Postacie ezoteryczne”, „Bramy”, „Droga Krzyżowa”, „Droga do Betlejem”. Jego obrazy oparte na relacji między twarzą i dłońmi stanowią swoisty jednoosobowy teatr. Malarz traktuje twórczość jako powrót do stanu spontaniczności, by dzięki niej odkrywać człowieka w całej jego prostocie wyrazu i jednocześnie duchowej głębi. Otrzymał m.in.: Nagroda na Biennale Sztuki Sakralnej w Katowicach (1993), Medal za Twórczy Wkład w Kulturę Chrześcijańską (2002). Medal Prezydenta Miasta za szczególne zasługi dla Bydgoszczy (2004 i 2014), Bydgoską Nagrodę Strzały Łuczniczki za wydanie Książki Roku (2005, 2007, 2009 i 2011) Nagrodę Ryszarda Milczewskiego-Bruno „Gaśnica terenowa” (2007) odznakę honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2015), Nagrodę Artystyczną Prezydenta Miasta Bydgoszczy (2018), MEDAL 100 – LECIA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOSCI (2018) oraz Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2019).