ŻYCIE W UKRYCIU – odsłona 92, Jarosław Jakubowski, Jakub Kaja

Jarosław Jakubowski – utwory sceniczne

Z tomu Czerwony autobus. Didaskalia

AUTOBUS

Mężczyzna budzi się, wstaje z łóżka, odsłania okno, otwiera okno. I w tejże chwili tuż za oknem przejeżdża olbrzymi czerwony autobus.

MĘŻCZYZNA: Zawsze, kiedy po przebudzeniu otwieram okno, przejeżdża ten upiorny, czerwony autobus. Już nie pamiętam, dlaczego nazwałem go upiornym czerwonym autobusem. Widocznie musiałem mieć jakiś powód. Teraz, kiedy powód uległ przedawnieniu, pozostała mi po nim pamiątka. Upiorny czerwony autobus, który każdego ranka napawa mnie niejasnym lękiem.

Następuje seria niesamowitych zdarzeń, w wyniku których upiorny czerwony autobus staje się zwykłym czerwonym autobusem.

KONIEC

 

DRZWI

Mężczyzna budzi się w obcym łóżku z obcą kobietą. Zastanawia się, jak się tu znalazł, a następnie zastanawia się, czy opowiedzieć kobiecie historię o upiornym czerwonym autobusie. Po chwili wahania wstaje, ubiera się i idzie do wyjścia.

KOBIETA (gdy mężczyzna otwiera drzwi): Tylko dobrze zatrzaśnij.

KONIEC

 

POCIĄG

Mężczyzna jedzie pociągiem. Z korytarza wchodzi do przedziału, a tam aż trzy poziomy łóżek. Jego okazuje się najwyższe. Mężczyzna wdrapuje się „po głowach” śpiących pasażerów wywołując ich rozdrażnienie. W końcu dociera na swoje leże, kładzie się, zamyka oczy i wtedy słyszy głos.

GŁOS: Na szczęście już niedługo zobaczymy Króla.

Mężczyzna zasypia; śni mu się, że jest Hansem Castorpem.

KONIEC

 

MALWA

Po przebudzeniu mężczyzna stwierdza, że znajduje się w kielichu malwy, która kołysze się lekko i miarowo. Wtem na dno kielicha spływa kropla rosy wielkości głowy mężczyzny. Mężczyzna pije wodę i stwierdza, że smakuje wybornie. Bez trudu wdrapuje się po żółtym, obleczonym pyłkiem, pręciku malwy, staje na jego wierzchołku i rozprostowuje ramiona. Chce mu się latać.

MĘŻCZYZNA (lecąc nad ogrodem): Jeszcze nigdy nie byłem tak szczęśliwy.

Mężczyzna znika pośród wielobarwnego kwiecia.

KONIEC

 

ZBRODNIA

Mężczyzna budzi się w hotelowym pokoju i przez okno obserwuje następującą scenę: na brzegu morza grupa osób stoi wokół ciała młodej kobiety, którą najwidoczniej wyrzuciły fale. Mężczyzna już wie, że jest sprawcą. Ludzie na plaży spostrzegają go, stojącego w oknie, i pokazują palcami. Zaczynają biec w stronę hotelu. Mężczyzna ubiera się i siada na łóżku. Z korytarza dobiega zwielokrotniony tupot i przemieszane, podniesione głosy. Gwałtowne dobijanie się do drzwi. Mężczyzna nie wstaje. Przypomina sobie wszystkie zdarzenia związane z kobietą znalezioną na brzegu i zdaje sobie sprawę, że bardzo ją kochał. Ktoś otwiera drzwi od zewnątrz i do pokoju wpada podekscytowany tłum.

MĘŻCZYZNA: Muszę do toalety.

KONIEC

 

LUSTRO

Mężczyzna stoi przed lustrem i obserwuje swoją twarz. Nagle zdaje sobie sprawę, że kiedyś umrze. Zauważa robaka na podłodze. Obserwuje go dłuższą chwilę. Unosi nad nim obutą stopę, przez moment waha się, po czym rozdeptuje robaka. Pochyla się, aby oczyścić spód buta, a kiedy wyprostowuje się, stwierdza brak swojego odbicia w lustrze.

MĘŻCZYZNA: To zbyt proste.

LUSTRO: A jednak.

KONIEC

 

Z cyklu Sztuki teatralne (niepublikowane)

CZŁOWIEK MEGAFON

Półmrok, sytuacja bardzo intymna.

KOBIETA (delikatnie dotykając twarz Człowieka Megafonu)

Jak ci się to stało?

CZŁOWIEK MEGAFON (usiłując mówić możliwie najciszej)

Zawsze wydawało mi się…

Ponieważ Człowiek Megafon wrzeszczy, zakłopotana Kobieta zakrywa mu usta dłonią.

CZŁOWIEK MEGAFON (jeszcze ciszej, niemniej – wrzeszczy)

Zawsze wydawało mi się, że nie jestem słyszany.

Kobieta z zakłopotania nie wie, co robić. Ktoś wali pięścią w ścianę.

CZŁOWIEK MEGAFON

Aż nauczyłem się rezonować!

Wrzask Człowieka Megafonu przepłasza Kobietę, pod oknem tłumek gapiów coś skanduje.

KONIEC

 

ŚMIERĆ KRÓLA

Król na łożu śmierci. Długie, mozolne umieranie. Król nieznacznym gestem przywołuje Adiutanta. Adiutant pochyla się nad konającym.

KRÓL

Czy oni… mnie… kochali?

ADIUTANT

Czy oni Waszą Miłość kochali? Oczywiście.

Przez ułamek sekundy przed oczami Króla przesuwa się korowód jego największej chwały.

KRÓL

Otwórz okno.

Adiutant otwiera okno.

KRÓL

Chcę, żeby mnie zobaczyli.

ADIUTANT

Wasza Miłość chce, żeby Waszą Miłość zobaczyli. Obawiam się, że to niemożliwe.

KRÓL

Prowadź do okna. Oni czekają.

ADIUTANT

Wasza Miłość musi odpoczywać.

Król ma ostry atak duszności. Adiutant podaje mu tlen. Po tym incydencie Król zasypia, Adiutant też ucina sobie drzemkę na krześle przy królewskim łożu. Gdy się budzi, widzi Króla opartego o parapet okna.

KRÓL

Pies. Kuca. Wyciera tylne ła… aaach…

Król osuwa się na scenę. Adiutant po krótkim wahaniu wypełnionym mieszaniną nienawiści do Króla i do siebie (z powodu tej pierwszej) podchodzi do zwłok Króla i stoi nad nimi, mimo wszystko dumny z siebie, że tak długo wytrwał w tej komedii królestwa, już dawno przekształconego – w tajemnicy przed starcem – w banalną republikę.

KONIEC

 

NOWA SZTUKA

MŁODA KOBIETA

Nie słuchasz mnie.

DRAMATURG

Wymyślam nową sztukę.

Nowa sztuka wypełnia scenę na przemian hałasem, ciszą, ruchem i martwotą.

DRAMATURG

Czuję się zmęczony i samotny.

Następuje tzw. upływ czasu.

STARA KOBIETA

Kiedyś ciągle wymyślał nowe sztuki. A chciałam mu tylko powiedzieć, że czasem patrzę na niego, gdy śpi.

KONIEC

 

MATEMATYCZNE DZIECKO

POETA

Sypią się liście

żylistka

Wiatr potrząsa nimi jak dzieckiem

któremu śni się śni

samotny kosmiczny dryf

DZIECKO

Wydaje im się że nie sposób policzyć liści

gdy już opadną na soczystą trawę

Tylko ja posiadam tę wiedzę!

KONIEC

JEJ PORTRET

ŚLICZNOTKA

Ciągle powtarza, że jestem piękna i mam zgrabny tyłeczek. Mnie to nie wystarcza. Chcę żeby zrobił dla mnie coś wielkiego.

PRZYJACIÓŁKA

A wtedy co?

ŚLICZNOTKA

Pokażę mu sekretny rysunek. Pozwolę żeby chwilę popatrzył, lecz nigdy nie dowie się, kto jest autorem.

FACET (jakiś czas później)

Nigdy nie dowiedziała się, dlaczego to zrobiłem. Po prostu pewnego dnia przestała na mnie działać.

KONIEC

 

AKTOR

AKTOR

Umieram każdego wieczoru

kiedy nie gram.

Umieranie na scenie dawało mi

niewysłowione szczęście,

a teraz zostały mi tylko

postaci, które leżą tu,

na kanapie i dywanie.

Postaci podnoszą głowy, wstają i przystępują do różnorakich działań, dynamicznych i powolnych. Scena wypełnia się ich rozmowami, krzykiem, szlochem, szeptem i milczeniem. Wchodzi Proboszcz.

PROBOSZCZ

Pomyślałem, że umierasz tutaj, więc przyniosłem ci prezent.                

Aktor rozpakowuje prezent, który okazuje się puszystą kulką, ogonkiem oderwanym kiedyś pluszowemu zajączkowi.

AKTOR

Myślę że teraz

teraz już mogę.

 

KONIEC

 

„Powinowactwa Czerwonego autobusu z prozą Kafki czy głośnymi filmami Luisa Buñuela są widoczne. Dobrze świadczy o autorze, że jego przewodnikami duchowymi są znakomici twórcy. Przesiąkając ich światem, Jakubowski tworzy swój własny, nie mniej ciekawy.”

Bartłomiej Siwiec, z recenzji tomu Czerwony autobus. Didaskalia

 

Jakub Kaja – grafika

W cyklu moich grafik pt. „Nieobecność” wpisuję postać ludzką w różne nierzeczywiste, abstrakcyjne przestrzenie zaczerpnięte jakby z sennych marzeń. Chciałbym nakłonić widza do wejścia w obszar moich znaków, tak aby przy ich pomocy mógł ów obraz dokończyć we własnej wyobraźni. Obserwując miejskie skupiska zauważyłem specyficzny klimat letargu, w którym pogrążeni ludzie przechodzą obok siebie obojętni, nie zauważając jeden drugiego. Stąd zrodził się pomysł zrealizowania obrazu-lustra, w którym uśpiony  swym codziennym biegiem człowiek mógłby zobaczyć siebie nagiego i zastygłego w skupieniu. Zatrzymanie jest bramą pozwalającą wejść w inną rzeczywistość, zobaczyć coś, co umykało dotąd naszej uwadze. Ten moment pozy - ukryci a w bezruchu - może być  znakiem, metaforą bezimiennej egzystencji, nad którą warto się pochylić. Zobaczyć człowieka w jego niepowtarzalnym bogactwie, docenić cud każdego istnienia w subtelnych relacjach z naturą jest dla mnie wyzwaniem także na gruncie artystycznym.  

Jakub Kaja