ŻYCIE W UKRYCIU – odsłona 84, Maciej Bieszczad, Andrzej Budziak

Maciej Bieszczad – poezja

Zapomnianym poetom

Stale ich przybywa, od stuleci,
deklamujących w ziemskich
i cherubinowych językach.
Zostawiają po sobie nieodkryty
kwiatostan: echo zapachu, szept czaru,

ślad aury. Być gotowym stawiać z wami
beztroskie kroki, podskakiwać
na weselu początku i końca.
Trzymać was za ręce: uwolnionych
z rezerwatu maestrii, wysłowionych

na wskroś.

Znalezisko

Tkanina liścia buka w dotyku przypomina atłas.
Rozkładam ją na środku dłoni. Palcem muskam

Unerwienie, porównuje odstępy. Kreski są identyczne,
Odmierzone precyzyjnie. Dlaczego akurat teraz,

Gdy zaczyna padać, stoję na końcu polnej ścieżki?
Jak to dlaczego? Adoruję swoje odkrycie. Staram się

Osłonić je pochylonym ciałem, w ręku bowiem
Trzymam dowód, potwierdzenie rozedrganej nadziei.

O doświadczaniu siebie

Bardzo często wiersz
staje się słyszalny dopiero
w samotności

Wyruszamy zatem
podnosząc się
z łóżka przecierając oczy

Nieświadomie
dopuszczamy go
do głosu

Wiersz pomaga nam się
wspiąć z parkingu
na polanę
Zupełnie nie cichnie
pod presją klaksonów
smogu legionów depresji
wyznających
wiarę w chimerycznego
molocha

Poezja nie ulepsza
ale czyni coś o wiele
ważniejszego
mianowicie
dokonuje zmiany

napisał odchodząc
poeta Gottfried Ben

Westchnienia

Dziadek nabierał
więcej powietrza w płuca
na myśl o swoich
przodkach.
Wypuszczał je
wzdychając.
Posyłał im w kapsułach
tlenu najświeższe
wiadomości ze świata,
którego świadkami
byli przed stu,
dwustu laty.
Powtarzał to
mój ojciec: ciekawe,
co by powiedzieli
najmądrzejsi,
najlepiej oczytani,
nietuzinkowi,
i wymieniał po kolei
stryjów, kuzynów,
ciotki, własnych
rodziców.
Ponieważ wiem,
że mogę nie wrócić,
ponieważ nie wolno mi
nic z sobą zabrać,
robię to samo
pisząc, jakbym się
ciągle pakował
i miał wyjechać daleko.

Pojednanie

Wody rzeki stroiły zmysł słuchu.
Z pogwizdywania zarośli, z ptasiego
Przyzywania się powstawała dyskusja

Przeciwieństw: świata jako zaniku i jako cudu.
Kukułka w lesie, wzlatująca pod słońce,
Jednoczyła się z zamkniętymi ustami.

Prosiłem o wzrok mistyczny, odwrócony,
Otrzymałem proste widzenie ptaka
Przeskakującego z jednego drzewa na drugie.

Wieniec laurowy

Własnym głosem wyśpiewać radość
na widok niezniszczalnego. Znaleźć się

w otoczeniu przyprowadzonych na
niekończącą się próbę bezkresnego chóru.

Móc powiedzieć: życzyliśmy sobie
uznania, myśleliśmy o roli i randze.

Ze wstydem przyznać: zabiegaliśmy
o posłuch, o garść drogocennych kamieni,

a największym zaszczytem okazało się
to jedno - stanąć w gronie uratowanych.

* * *

Nie wróciłeś, więc wybraliśmy literę,
strojne łamigłówki,

w akcie niewiary.

Twórczość Bieszczada najbardziej zasadnie daje się określić jako poezja doświadczenia wewnętrznego, co oznacza, iż to ono pozostaje jej zwornikiem, swoistym fundamentem na którym wznosi się cały świat jego wierszy. Rzeczywistość zewnętrzna, w której przebywa bohater wierszy, pozostaje tu w nieustannym dialogu z rzeczywistością wewnętrzną. Z jednej strony jest ona traktowana jako sprawdzian religijnej, czy duchowej sankcji, której podlega “ja” mówiące tekstów, z drugiej zaś strony stanowi podstawową materię dla wewnętrznych zmagań. Mimo więc ukierunkowania ku rzeczywistości nadprzyrodzonej i niedostępnej dla zmysłów, wiersze Bieszczada operują konkretem i szczegółem znanym z ziemskiego życia, nie są zawieszone w anhelicznym uniwersum abstrakcyjnych pojęć.

Prof. Zofia Zarębianka, „Topos”

Bieszczad jest autorem kilku tomików, jest poetą ciekawym, nagradzanym, wrażliwym na świat, dostrzegającym i respektującym jego metafizyczny horyzont, ale w "Niteczce" uchwycił coś, co wymaga zanurzenia się z jednej strony w bezgranicznej – po ludzku absurdalnej – pustce, a z drugiej pełnego – po ludzku znowu absurdalnego – trwania i akceptacji świata. "Niteczka" jest trenem i hymnem, żalem i zarazem radością z odzyskanej radości, jest książką wierszy o życiu i śmierci, o słabości i sile. Tak pisze się tylko wtedy, kiedy śmiało sonduje się własne przeżycia i kiedy ich ciężar osiągnie punkt krytyczny, przybierając wartość najwyższą, poza którą zaciera się granica między klęską a zwycięstwem człowieka...

Prof. Wojciech Kaliszewski, „Wyspa”

Liryka czysta i wzruszająca potrafi przekazać ból i zarazem niedowierzanie, wstrząs, jaki towarzyszy komuś, kto ma pożegnać najbliższą zmarłą osobę. Niedopowiedzenie, zawieszenie głosu sprawia, że w ciszy między słowami tym wyraźniej rysują się emocje.

Dyskretne odwołania do zdań z Biblii, nawiązania do kilku słów z Ewangelii pozwalają autorowi pośrednio mówić o zwątpieniu, oczekiwaniu na cud, o nadziei.

Jest to poezja bardzo dojrzała, świadoma swojego warsztatu artystycznego.

Iwona Smolka, fragment laudacji

Andrzej Budziak – obrazy i grafiki

(...) Budziak nie tytułował swoich obrazów może i dlatego, że twórczość jego przechodziła burzliwy okres walki o niezależność tworzywa malarskiego, o autonomię (...) malował z pasją, ale nie bez napięcia, a nawet nie bez paniki. Pytał sam siebie i drugich o sens tego co robi, a żarliwość z jaką malował nie była namiętnym szamotaniem się z materią malarską, tylko czujnym poszukiwaniem sensu i powodu twórczości. (...)

Stanisław Rodziński

(...) Czystość kreacji osiąga Andrzej Budziak w jeszcze większym stopniu w grafice, gdzie sama specyfika tworzywa skłania do wyrażania bardziej analitycznego w stosunku do świata. Wydobywając kształty z materiału drogą jego eliminacji artysta rezygnuje z wielości na rzecz ograniczonego wyboru. Metoda zdaje się potwierdzać myśl A. de Saint-Exupérego: „Doskonałość osiąga się nie wtedy, kiedy nie można już nic dodać, ale kiedy nie można już nic ująć”

Piotr Michałowski