ŻYCIE W UKRYCIU – odsłona 55, Piotr Wiktor Lorkowski, Justyna Jułga

Piotr Wiktor Lorkowski – poezja

***

kofeina szumi
w zakolu aorty
boli może zmiana
leku może uwiązł mu tam

zimowy krajobraz:
luty w

bagażniku syrenki
srebrna
trumienka
młodszego brata

ten kaszel to pewnie od serca
mówi żona

 

i wtedy przyszedł e-mail
od starej ciotki

pamiętam jakieś
fragmenty.

kiedy niemcy likwidowalli
obóz koncentracyjny w stutthofie,

przez naszą miejscowość szły żydówki. w marszu

zatrzymały się u nas.
mamusia karmiła je czym mogła.

obłamały deski ze stodoły
na ognisko. chyba któraś
została w piwnicy

nosiłyśmy jej jedzenie chociaż teraz

wydaje się to
mało prawdopodobne.

 

w przedziale kolejki

smukła młoda kobieta
z resztką snu pod powiekami

nastolatka
o pokwitającej cerze
potencjalne życiorysy
pewne śmierci

 

haiku

lodowata noc
po końcu świata – znowu
się nam upiekło?

22 grudnia 2012

 

nie potrafiły
już zmyć ze swoich dłoni
zapachu ryby

 

ziarenka piasku
     na jej udach – czy burza
          przejdzie dziś bokiem?

 

pracownia tłumacza:
oczy lwa na sztychu
czuwają

lodowata noc
po końcu świata - znowu
nam się upiekło?
grudzień 2012

 

nie potrafiły
już zmyć ze swych dłoni
zapachu ryby

 

ty przy laptopie
a szpacy lecą już na
twoje czereśnie

Nowe n/Wisłą, 06/2018

suszenie grzybów
- kaczka sąsiadki nie wie
nic o czerninie
Kaszuby, 08/2018

Wielkanoc w oknie
odwrócona plecami
figurka Buddy

 

do sanktuarium!
patrz, świt idzie w czerwonych
trampkach pielgrzyma.

(Piaseczno k. Gniewa, 13/09/2020)

 

msza pogrzebowa
- w rogu kruchty dręczy ją
strach przed pająkiem

(in memoriam BS)

 

dzień zaduszkowy
nie wie o co w nim chodzi
przywiędła dynia

 

Zapiski w notesie kupionym na lotnisku

Bieg rzeczy –
wiek rzeczy.

Jak ziemia obiecana, nie wiem tylko
komu
i przez kogo.

Skaj i sklejka

Cierpki zapach więdnących tulipanów.

Zaśniemy kamieniem.

Teatr Szary.

Odnaleźliśmy się
dziwni

Głosy, co ze snów wychodzą
lub w snach milkną.

Pole sitwy.

Horror mortis.
W chwili,
gdy poznaje nas śmierć.

Jakby nosił w sobie
żużel.

Wyimaginowanny.

Grzęźnie w tym pióro.

Jego myśli były kotami. Każda szła własną drogą.

Podgłoski.

Półwidok, półciemność.

Jej łono było jak śpiew wilgi.

W kielichu ciała.

Kończyła lekko: cichym westchnieniem i mocnym spazmem przechodzącym ją całą.

Modlitwa jako sytuacja graniczna.

Kociamać! Kociakrew!

W jakim/ zamieszkasz kształcie?

Kto jest nikim w Polsce?

Pójść na nicość jak się idzie na całość.

Rozpływa się
roztapia.

Aniołowie, co są samym lotem.

Utrata – mędrców mistrzyni?

prognoza wygody
zamroki

nic się stało

biała podróż

Precyzyjny nóż bezgłośne
dłuto światła rzeźbi w opornej materii
hałas w uliczkach poruszenie gałęzi
i tuż za nią

cienie.

 

PYRAM I TYZBE

Ona była pierścieniem zagubionym w trawie
On - zaledwie srebrnym na ścieżce pieniążkiem

Takimi ich opowiem

Ją - tylko w nadziei na odnalezienie
Jego - w niecierpliwości przy podziale łupu
Ją jeszcze - w bukowym zdziwieniu
W drobinach piasku - jego

Wtuleni w siebie, wtopieni w poranek
Idą - dwoje rozdzielonych murem
Który runął nagle lub nie istniał wcale

Takimi ich opowiem

06/88

 

BRZEŹNO, NIEDZIELA

Języki morza liżą rany

(Plaża
jest białym opatrunkiem)

Dzwon prostuje ścieżki
Panu
89/10

 

*

Wierność zachwytom : smak jabłka podniesionego w pośpiechu,
świerszcz upału - a może szelesty
maleńkich serc-rzeczy otaczających
mnie wokoło. Wszechobecnych. Koron klonów przy szosie,
dzwonów budujących z dźwięków przezroczyste łuki. Kształtów
mocno osadzonych w sobie. Proszę was :
światło, rośliny, włosy Jedynej
nie zapomnijcie być.

08/90

 

(KAŻDY ROBI TO, CO DO NIEGO NALEŻY )

Cisza musi być
twardym materiałem - myślę
obierając ziemniaki na późny obiad słucham
kwintetu na klawesyn flet skrzypce altówkę i wiolonczelę

dyryguje Nicolaus Harnocourt

 

PROZA III

Wyjęty z wnętrza domu złotego owocu światła
stojący między lasem morzem a pełnia
Umilkłe taśmy wiatru ziemia-szpulka obraca się cicho
Terkoce
tylko
czarna skrzynka
     - serce

96/12

 

Władze zwróciły się do rodzin ofiar katastrofy z prośbą o dostarczenie szczoteczek do zębów, grzebieni. Identyfikacja będzie przeprowadzona metodą analizy DNA. (news)

Kiedy będziemy
nieznani, wtedy
może one

rzeczy
powszednie
odczytają

wewnętrzne pismo, wieczny
szyfr Boga ?

95/04

---

Wierność zachwytom

Różnie rozumiana wierność, jako wartość, jest tym zasadniczym światłem przeświecającym przez gęste a skromne linijki wierszy Piotra Wiktora Lorkowskiego. Wierność jest owocem wiary. Wiara bohatera - mimo pozorów zgorzknienia jest tak wielka, że nie potrzebuje zbyt pojemnych form ujawniania się, realizując się w przebłyskach, filozofującym obrazowaniu, wyświetlaniu istotnych drobiazgów: w zgodzie z zasadą haiku.

Wierność zachwytom, o której mowa w jednym z wierszy, określa rodzaj relacji między podmiotem ( esencja wrażliwości) a wyłuskiwana cierpliwie naturą rzeczy, strukturą świata dostarczającego bodźców dla zachwytu, ale także cierpienia i melancholii. Skromność zapisu i wielkość wiary - te miary Wierność spotykają się z niezwykłą prostotą ( i nie zapomina być ) w haiku gdańskiego poety.

Wiara, o której tu mowa, wiąże się z trudną, bolesna możliwością odnalezienia się w nim. Jest to poniekąd wiara hermeneuty , który wierzy w gotowe, kształtne - choćby w przebłysku -imię dla nienazwanego, który przeczuwa, że wersety przerzucanej księgi budują trwałą i sensowną całość. Imiona całości (wierność zachwytom ) wymawia się tu przez zaciśnięte zęby. Jakże często tej wymowie towarzyszy ból. Trudne jest wymawianie głosek, które mają docierać do skrywanej istoty, ocierać się o przewidywaną istność, zakorzenioną - jak się wydaje - przede wszystkim w sercu, a potem dopiero w dystansującym się rozumie.

Dlatego wiele w tych tekstach różnie rozumianej sakralności ( wywodzonej z sublimującej się, "porażonej " emocjonalności ) i aluzyjnych odniesień do odmawianej modlitwy. Modlitwy do życia, do stojącego za nim archetypu Sensu. Wiersz w takim ujęciu modlitwą ma być i chociaż autor bezceremonialnie swe zapiski nazwał "tekstami" , to sądzić należy, że uczynił to w geście skrywającym prawdziwe, to znaczy magiczne, intencje zapisywania poszczególnych zachwytów, uniesień i drgnięć.

Poeta kocha istnienie, stwarza świętości, celebruje bycie w słowie. Lorkowski stara się mówić mało i cicho. Bliski jest całkowitego, acz znaczącego, zamilknięcia. Nawet jeśli kocha, to między-słownie siłą nagłych zamilknięć, w domyśle pozostawiając drugą stronę świata, dalsze jego części. Ból ukryty w owych domysłach, powściągane emocje, przygody ziemskiej miłości odsyłającej się jakiegoś wiecznego zadośćuczynienia - to najcenniejsze fakty ujawnionego w tej książce życia duchowego. Pewien rodzaj dzielności. Lekceważony dziś artyzm.

Karol Maliszewski

Justyna Jułga – malarstwo

 (...) Malarstwo Justyny Jułgi wyrasta z pejzażowego konkretu, jest wynikiem jej wrażliwości na naturę, na zjawiska prawie zawsze poruszające malarzy i fotografów – wodę, światło i blask. zatarcie granicy między krajobrazem i jego odbiciem, tajemnicze lśnienie pojawiające się gdy płaszczyzna wody prześwituje zza drzew i konarów to motywy powracające w jej obrazach. Ekwiwalent dla przyrody, światła, powietrza znajduje, jak przystało dziś w materii malarskiej, która z równą swobodą może kształtować obraz w kategoriach mimesis, jak i dzieła abstrakcyjnego. Justyna Jułga uprawia malarstwo, w którym nowoczesność i tradycja spotykają się. Tworzy obrazy o dużym ładunku czysto sensualnego piękna, emanującego zarówno z doboru motywów, jak i z warstwy malarskiej, chciałoby się powiedzieć eleganckiej, wysmakowanej. (. . .) Co pewne, nie ulega presji bycia malarzem „nowoczesnym”, brutalnym i gwałtownym.

Ewa Urbańska

*     *     *

(...) „W moim ogrodzie” –  tytuł, jednej z dawnych wystaw Justyny, sugerował już prywatność i intymność tego obszaru twórczej penetracji. Świat wyobraźni i świat natury stały się jednym ogrodem, jedną uprawą. Postępując krok dalej można by powiedzieć w imieniu autorki: malując ocalam to, co niesie radość, zapisuję swoje fascynacje przyrodą, bo dzięki niej uczę się przeżywać piękno patrząc, jak światło rządzi światem barw, wciąż coś odkrywam. (...)

W twórczości Justyny Jułgi treść rozpisana jest na emocjonalne przeżycie koloru, wzajemne związki barw w dominujący sposób określają charakter tych kompozycji. Przyroda jako ogród świata stanowi konterfekt wewnętrznych uniesień i olśnień. Malarka tworząc portrety natury rysuje obraz własnej wrażliwości. Rozpoznawalność prezentowanych pejzaży nie bywa zawsze natychmiastowa. Zdarza się, iż abstrakcyjność form zdaje się dominować, ale motywem przewodnim pozostaje zawsze świat, który znamy. Afirmacja natury stanowi motto tej twórczości.

Jacek Soliński